Αλέξης Μπένος*
* Ο Αλέξης Μπένος είναι υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α' Θεσσαλονίκης
Ανεξαρτήτως σχολής, όποιον ψυχοθεραπευτή και να ρωτήσετε, θα σας
πει ότι βασικός στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να καταστήσεις τον
θεραπευόμενο υπεύθυνο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του. Προσοχή:
όχι να τον ενοχοποιήσεις γι' αυτά – ιδίως όταν τα περισσότερα από τα
προβλήματα δεν είναι δική του ευθύνη: ο άνθρωπος, μας είπε ο Μαρξ, είναι
όλες μαζί οι κοινωνικές του σχέσεις. Το ζήτημα λοιπόν είναι να
αντιληφθεί ο ίδιος πως το κρίσιμο είναι να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη
αυτών των σχέσεων – άρα και το πώς θα λυθούν αυτά τα προβλήματα.
Στην Αριστερά δίνουμε – και σωστά – έμφαση στη “δομή”: στο “σύστημα”.
Αλλά αν ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε ως εδώ που έφτασε, ήταν γιατί δεν έμεινε να
καταγγέλλει τη “δομή”. Αυτό μια χαρά το έκαναν και άλλες δυνάμεις της
Αριστεράς – με τα γνωστά αποτελέσματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε εδώ που έφτασε,
γιατί επένδυσε στη δράση: στην εμπλοκή των πολλών μέσα από τα κινήματα,
στην προσπάθεια να αποκτήσουν οι ίδιοι πρόσβαση εκεί που λαμβάνονται οι
αποφάσεις γι' αυτούς, στο να αλλάζουν τα ερωτήματα σύμφωνα με τις
ανάγκες τους, και με τον τρόπο αυτό να αλλάζουν τα πράγματα και στη
“δομή”. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με άλλα λόγια, βρίσκεται εδώ που βρίσκεται γιατί
έπεισε τους ανθρώπους “να το αναλάβουν”. Πιστεύει κανείς ότι μετά την
Κυριακή τα πράγματα θα είναι διαφορετικά;
Σε αντίθεση με την εξουσία της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ, που στηρίχτηκε στο
χρήμα, τους μηχανισμούς του κράτους και την οργανωμένη μιντιακή
χειραγώγηση, το “βάθρο” της εξουσίας της Αριστεράς δεν μπορεί να είναι
από αύριο κανένα απ' τα τρία. Για να αντιμετωπίσουμε την εξουσία του
χρήματος, για να πετύχουμε τον εκδημοκρατισμό του (αιωνίως) δεξιού
“χεριού” του κράτους, για να αποκρούσουμε το οργανωμένο ψεύδος των ΜΜΕ,
χρειαζόμαστε κάτι άλλο. Χρειαζόμαστε οργάνωση – την οργάνωση της
αντι-εξουσίας.
Να το πω αυτό με παραδείγματα;
1. Για να κρατήσουμε όρθιες τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, που άφησαν
σκόπιμα να καταρρεύσει, μαζί με την εξοικονόμηση πόρων από τη φορολογία
για τις προσλήψεις προσωπικού και τον εξοπλισμό, χρειαζόμαστε, την
πλούσια εμπειρία λειτουργίας και προσφοράς επαγγελματιών υγείας και
κοινωνικών ιατρείων, που αυτά τα χρόνια στήριξαν σε αντίξοες δεκάδες
χιλιάδες ανθρώπους. Για να αποτρέψουμε τη σχεδόν θεσμοποιημένη
αυθαιρεσία (τμημάτων) της ΕΛ.ΑΣ, χρειαζόμαστε δραστήρια παρατηρητήρια
και επιτροπές πολιτών που να αμφισβητούν το άβατο των κρατητηρίων με τις
γνωστές άθλιες συνθήκες. Για να αποκρούσουμε την υπερπαραγωγή
προπαγάνδας από τα ιδιωτικά ΜΜΕ, μέχρι τη στιγμή που οι άδειές τους θα
επανεξεταστούν απ' το μηδέν, με ό,τι ευχάριστο αυτό συνεπάγεται,
χρειαζόμαστε οργανωμένα εγχειρήματα αντιπληροφόρησης, συλλογικότητες
(και ζωντανές κομματικές οργανώσεις...) που να αποτελούν αντίβαρο στην
συστημική ανάλυση της εκάστοτε συγκεκριμένης κατάστασης·προφανώς δε,
χρειαζόμαστε κινήματα πολιτών που δεν θα “καταναλώνουν” ειδήσεις, αλλά
θα τις παράγουν. Για όλα αυτά, η κυβέρνηση της Αριστεράς θα δρα ως
πολλαπλασιαστής. Αν αυτά δεν υπάρχουν, είναι γνωστό ότι το μηδέν,
πολλαπλασιαζόμενο με ο,τιδήποτε, βγάζει γινόμενο μηδέν.
2. Μια απ’ τις σημαντικότερες προκλήσεις για την κυβέρνηση της Αριστεράς έχει να κάνει με το Δημόσιο. Από τη μια πλευρά, η εξουσία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στηρίχτηκε διαχρονικά στους κρατικούς αξιωματούχους του Δημοσίου. Από την άλλη, η αντεπίθεση των νεοφιλελεύθερων με το Μνημόνιο ξεκίνησε από την απαξίωση συλλήβδην των δημόσιων λειτουργών. Σ' αυτή λοιπόν την ένταση, μεταξύ κρατικού, δημόσιου και κοινωνικού, θα “παιχτούν” πάρα πολλά για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα τα καταφέρει. Εξηγούμαι: Πώς θα αντιμετωπιστεί ο υπερσυγκεντρωτισμός και η παντοδυναμία των “αξιωματούχων”-τεχνοκρατών, χωρίς την εμπλοκή των δημόσιων λειτουργών στη λήψη των αποφάσεων; Πώς θα αξιοποιηθεί η συλλογική ευφυΐα των εργαζομένων στο Δημόσιο που έχουν πολύτιμη γνώση των προβλημάτων και των διαθέσιμων λύσεων, όμως η πρωτοβουλία τους μπλοκάρονται από τις “κορυφές” της γραφειοκρατίας; Και πώς θα πείσουμε τους πολίτες ότι αξίζει, παρά τις δυσχέρειες, να πληρώσουν φόρους για τις δημόσιες υπηρεσίες, αν οι ίδιοι δεν εμπλακούν στον σχεδιασμό και τον έλεγχο των υπηρεσιών αυτών;
3. Ένα από τα σημαντικότερα διδάγματα των κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής είναι ότι ελάχιστα από τα πραγματικά προβλήματα μπορούν να λυθούν αποκλειστικά διαμέσου του κράτους. Αντίθετα, αν υπάρχει ένα “μάθημα” προς αξιοποίηση, αυτό αφορά την παραδοχή ότι κράτος που “λειτουργεί”, δεν είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνίας με λαϊκίστικο τρόπο, αλλά εκείνο που εκχωρεί εξουσίες μέσα από εθνικά σχέδια και διαδικασίες αποκεντρωμένου συμμετοχικού σχεδιασμού – από τον εντοπισμό των αναγκών και την κατάρτιση προϋπολογισμών για την κάλυψη του δείνα σχεδίου, ως τη διεκπεραίωση του σχεδίου αυτού και τον έλεγχο για την υλοποίησή του. Σε αντίθεση με τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες, το σχέδιο της Αριστεράς του 21ου αιώνα δεν είναι ο “κρατισμός”. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Είμαστε υποψιασμένοι: Η υλοποίηση των δεσμεύσεων της νέας κυβέρνησης θα συναντήσει αντιστάσεις: από το πολιτικό σύστημα, τμήματα της διοίκησης και του κρατικού μηχανισμού, τα ΜΜΕ και τον επιχειρηματικό κόσμο – αλλά και από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις διεθνείς χρηματαγορές. Αν ισχύει αυτό, η στήριξη, και παράλληλα ο έλεγχος της κυβέρνησης, απαιτούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους αποφασισμένους να “αναλάβουν”. Δείγματα γραφής για τα εμπόδια έχουμε ήδη. Αν βρισκόμαστε εδώ που είμαστε, όμως, είναι γιατί υπήρξαν δείγματα γραφής και για το πώς αντιμετωπίζονται τα εμπόδια: στις Σκουριές, την Κερατέα, το Ελληνικό και παντού. Χωρίς την παρουσία, το πείσμα, την αποφασιστικότητα των ανθρώπων που τα ανέλαβαν, δεν θα ήμασταν εδώ που φτάσαμε. Κι απ' τη Δευτέρα, η παραδοχή αυτή έχει συμπεράσματα που πρέπει επίσης να αναλάβουμε. Τι λέτε;
2. Μια απ’ τις σημαντικότερες προκλήσεις για την κυβέρνηση της Αριστεράς έχει να κάνει με το Δημόσιο. Από τη μια πλευρά, η εξουσία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στηρίχτηκε διαχρονικά στους κρατικούς αξιωματούχους του Δημοσίου. Από την άλλη, η αντεπίθεση των νεοφιλελεύθερων με το Μνημόνιο ξεκίνησε από την απαξίωση συλλήβδην των δημόσιων λειτουργών. Σ' αυτή λοιπόν την ένταση, μεταξύ κρατικού, δημόσιου και κοινωνικού, θα “παιχτούν” πάρα πολλά για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα τα καταφέρει. Εξηγούμαι: Πώς θα αντιμετωπιστεί ο υπερσυγκεντρωτισμός και η παντοδυναμία των “αξιωματούχων”-τεχνοκρατών, χωρίς την εμπλοκή των δημόσιων λειτουργών στη λήψη των αποφάσεων; Πώς θα αξιοποιηθεί η συλλογική ευφυΐα των εργαζομένων στο Δημόσιο που έχουν πολύτιμη γνώση των προβλημάτων και των διαθέσιμων λύσεων, όμως η πρωτοβουλία τους μπλοκάρονται από τις “κορυφές” της γραφειοκρατίας; Και πώς θα πείσουμε τους πολίτες ότι αξίζει, παρά τις δυσχέρειες, να πληρώσουν φόρους για τις δημόσιες υπηρεσίες, αν οι ίδιοι δεν εμπλακούν στον σχεδιασμό και τον έλεγχο των υπηρεσιών αυτών;
3. Ένα από τα σημαντικότερα διδάγματα των κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής είναι ότι ελάχιστα από τα πραγματικά προβλήματα μπορούν να λυθούν αποκλειστικά διαμέσου του κράτους. Αντίθετα, αν υπάρχει ένα “μάθημα” προς αξιοποίηση, αυτό αφορά την παραδοχή ότι κράτος που “λειτουργεί”, δεν είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνίας με λαϊκίστικο τρόπο, αλλά εκείνο που εκχωρεί εξουσίες μέσα από εθνικά σχέδια και διαδικασίες αποκεντρωμένου συμμετοχικού σχεδιασμού – από τον εντοπισμό των αναγκών και την κατάρτιση προϋπολογισμών για την κάλυψη του δείνα σχεδίου, ως τη διεκπεραίωση του σχεδίου αυτού και τον έλεγχο για την υλοποίησή του. Σε αντίθεση με τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες, το σχέδιο της Αριστεράς του 21ου αιώνα δεν είναι ο “κρατισμός”. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Είμαστε υποψιασμένοι: Η υλοποίηση των δεσμεύσεων της νέας κυβέρνησης θα συναντήσει αντιστάσεις: από το πολιτικό σύστημα, τμήματα της διοίκησης και του κρατικού μηχανισμού, τα ΜΜΕ και τον επιχειρηματικό κόσμο – αλλά και από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις διεθνείς χρηματαγορές. Αν ισχύει αυτό, η στήριξη, και παράλληλα ο έλεγχος της κυβέρνησης, απαιτούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους αποφασισμένους να “αναλάβουν”. Δείγματα γραφής για τα εμπόδια έχουμε ήδη. Αν βρισκόμαστε εδώ που είμαστε, όμως, είναι γιατί υπήρξαν δείγματα γραφής και για το πώς αντιμετωπίζονται τα εμπόδια: στις Σκουριές, την Κερατέα, το Ελληνικό και παντού. Χωρίς την παρουσία, το πείσμα, την αποφασιστικότητα των ανθρώπων που τα ανέλαβαν, δεν θα ήμασταν εδώ που φτάσαμε. Κι απ' τη Δευτέρα, η παραδοχή αυτή έχει συμπεράσματα που πρέπει επίσης να αναλάβουμε. Τι λέτε;
* Ο Αλέξης Μπένος είναι υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α' Θεσσαλονίκης
Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή ΑΠΘ όπου διδάσκει Δημόσια Υγεία, Κοινωνική
Ιατρική & Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Στα ίδια αντικείμενα επικεντρώνονται
και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα και οι σχετικές επιστημονικές διεθνείς και
ελληνικές δημοσιεύσεις.
Έχει αναπτύξει ιδιαίτερη δραστηριότητα στον ιατρικό συνδικαλισμό και είναι εκλεγμένο μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
Με βάση το Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα συμμετέχει στις κινηματικές διαδικασίες και δραστηριοποιείται ιδιαίτερα στην προάσπιση των δικαιωμάτων στην υγεία και την παιδεία.
Η εμβάθυνση σε ζητήματα πολιτικής υγείας και έρευνας υπηρεσιών υγείας ώθησε τη συμμετοχή του στο διεθνές Κίνημα των Λαών για την Υγεία (Peopleʼs Health Movement) και τη Διεθνή Ένωση για την Πολιτική Υγείας (International Association of Health Policy) της οποίας υπήρξε επί εξαετία εκλεγμένος Πρόεδρος, ενώ τώρα είναι εκλεγμένος Αντιπρόεδρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου